Хупă сасăсем хыттăн та, çемçен те илтĕнме пултараççĕ. Хытă уçă сасăпа юнашар тăракан хупă сасăсем пурте хыттăн илтĕнеççĕ: вăрман, кăмăл, пура, хыт хура, тупăш.

Çемçе уçă сасăпа юнашар тăракан хупă сасăсем пурте çемçен илтĕнеççĕ: вĕтлĕх, кĕмĕл, хир, хÿре, тÿрем, кĕпер.

Чăваш сăмахĕсенче çемçе уçă сасă хăй умĕнчи сасса çеç мар, хăй хыçĕнчи хупă сасса та çемçетет, хытă уçă сасă вара хăй умĕнчи хупă сасса та, хăй хыçĕнчине те хыттăн калаттарать.

Вырăс пуплевĕнче кăшт урăхла: çемçе уçă сасă малти хупă сасса çеç çемçетет, ыттине çемçетмест. Танлаштарăр:

Т'ир (стрельбище)- т'ир'

П'ил (молоко пил)- п'ил'

Пир (праздник) - п'ир'

 П'ить (воду) - п'ит'

Хупă сасăсенчен чылайăшĕ чăваш пуплевĕнче хытăлăхпа çемçелĕх тĕлĕшĕнчен мăшăрлă:

[в], [к], [л], [м], [н], [п], [р],[т], [х]

[в'], [к'], [л'], [м'], [н'], [п'],[р'], [т'], [х']

Хупă сасăсен çемçелĕхне транскрипцире сас палли тăррине сылтăм енче апостроф (') текен паллăпа кăтартаççĕ: мăкă[н'] (орф. мăкăнь), йурла[т'] (орф. юрлать).

[Л'], [н'], [т'] хупă сасăсем хытă уçă сасăпа юнашар чухне те çемçен илтĕнме пултараççĕ. Ку хупă сасăсем çемçелесси уçă сасăран килмест: халь – халь, юрат – юрать, турат – турать.

 [Л'], [н'], [т'] хупă сасăсене çемçе пулнă пирки хытă сăмахсенче тивĕçлĕ сас палли хыççăн ь палли çыраççĕ. Çемçелĕх палли лартмалли  сăмахсем чăваш чĕлхинче нумай мар: мăкăль, мăкăнь, выльăх, хуть. Ку йĕрке хытă глагол сăмахсен 3-мĕш сăпат форминче те палăрать: юрлать, ташлать.