16. Тулли мар предложенисем

Теори материалӗсем

Тулли мар предложенисем

Тулли мар предложени тесе каламасăр хăварнă мĕнле те пулин сăмаха е сăмах ушкăнне çăмăллăнах кĕртсе лартма май пур предложение калаççĕ.

Тулли мар предложенири сиктерсе хăварнă сăмахсем текстран е калаçуран паллă. Тулли мар предоженисем ытларах диалогра тĕл пулаççĕ.

– Хăш ялтан-ха эсир? – ыйтать тир пуçтаракан.

– Çĕньялтан.

– Кам ачисем?

– Хветура. (Е. Лисина)

Ку диалогра хуравлаканни кĕскен, тулли мар предложенисемпе хуравлать.

Тулли мар предложенисем диалогра кăна мар, монологра та тĕл пулаççĕ: Мĕнлерех йăнăш турăм-ши? Ăçта? Хăш вăхăтра?

Тулли мар пайсем хутлă предложенире те тĕл пулаççĕ: Пулă пуçĕнчен çĕрме пуçлать, йывăç – варринчен. Ку хутлă предложенири пĕрремĕш хутсăр предложени тулли, иккĕмĕшĕ – тулли мар, сказуемăйне каламасăр хăварнă.

Тулли мар предложени хутлă предложенин пĕрремĕш пайĕнче те пулать: Арçын картара, хĕрарăм кил-çуртра ĕçлет.

Тулли мар предложенисем мĕн çинчен калаçни маларахри предложенире паллă пулнипе те йĕркеленеççĕ. Ун пек чухне икĕ е темиçе предложенишĕн пĕрешкел членсем хыççăнхи предложенисенчен тухса ÿкеççĕ. Атнер пахчара çум çумларĕ. Тăрăшсах çумларĕ. Кунĕпех.

Сказуемăйĕ 1-мĕшпе 2-мĕш сăпат формисене йышăннă подлежащисĕр предложенисене тулли темелле, мĕншĕн тесен ĕç тăваканни кам пулни сказуемăй форминченех паллă: Университета вĕренме кĕме ĕмĕтленетĕп.

Сказуемăйĕ 3-мĕш сăпатри глаголтан пулнă предложенин подлежащине контекст кăтартать: Марине çĕрĕпех çывăрмарĕ. Кĕнеке вуларĕ. Ку йышши предложенисене тулли мар тесе пăхмалла.

Тулли мар предложенисем пуплеве кĕскерех, калаçăва перекетлĕрех тăваççĕ.

Тытăмне кура тулли мар предложенире пĕр-пĕр сăмаха сиктерсе хăварнине калаçура чарăну туса, çырура тире лартса палăртаççĕ: Тутлă çиекен тутанса пăхмасăр ĕненмест, сутуçă – тытса пăхмасăр.

 
Ҫӗнӗ материал
2024.11.05 15:57
Ҫӗнӗ хыпар вырнаҫтартӑмӑр: "Шкулта" журнал аттестаци тухма пулăшать
2024.10.29 22:18
Ҫӗнӗ каҫӑпа паллашӑр: "Хĕлĕх хÿре кăвакал" Аудио
2024.10.29 22:02
Ҫӗнӗ каҫӑпа паллашӑр: Трубина Марфи "Хăнаран" Аудио
2024.10.28 21:38
Ҫӗнӗ каҫӑпа паллашӑр: Сăвăра пурăнакан илем
2024.10.28 21:25
Ҫӗнӗ страница: Биографийĕ
2024.07.21 17:34
Ҫӗнӗ хыпар вырнаҫтартӑмӑр: Çĕнĕ номер
2024.07.21 17:29
2024.07.21 17:14
Ҫӗнӗ каҫӑпа паллашӑр: "Чун туйăмĕ" проект урокĕ
2024.03.10 18:23
Ҫӗнӗ каҫӑпа паллашӑр: "Шурçамка" çинчен
2024.03.10 18:16
Ҫӗнӗ страница: Юхма Мишши
2024.03.10 18:00
Ҫӗнӗ хыпар вырнаҫтартӑмӑр: "Шкулта" журналăн çĕнĕ номерĕ
2024.02.18 18:22
2024.02.18 18:19
Ҫӗнӗ хыпар вырнаҫтартӑмӑр:
2024.01.24 22:08
Пирӗн порталта ҫӗнӗ файл: Сăмах майлашăвĕ, тест (docx)