Теори материалӗсем
Чĕнÿ
Чĕнÿ (обращени) тесе кама е мĕне чĕнсе каланине пĕлтерекен сăмаха е сăмахсене калаççĕ. Чĕнÿ:
Содержанийĕпе чĕнÿсем предложени шухăшĕпе пĕтĕмĕшлĕн çыхăнаççĕ, итлекене каланине тăнлама хистеççĕ. Çав вăхăтрах чĕнÿ калаканни итлекенни çине мĕнлерех пăхнине (кăмăлланине-кăмăлламаннине, хисепленине-хисеплеменнине т. ыт. те) палăртать. Анлă чĕнÿре ăнлантару сăмахĕсем пулаççĕ: Ытарайми аннеçĕм, нихăçан та ан чирле. Чĕнÿсем çынна çеç мар, тĕрлĕ япалапа пулăма та пĕлтерме пултараççĕ: Хаяр хура пĕлĕтсем, иртсе кайăр кунтан хăвăртрах! Чĕнÿ тĕп падежра пулать. Предложени пуçламăшĕнче те, варринче те, вĕçĕнче те тăма пултарать. Атнер, кил кунта. Кил, Атнер, кунта. Кил кунта, Атнер. Пĕр предложенирех чĕнÿ иккĕ-виççĕ пулма пултарать: Хаклă юлташăм, Атнер, сана çирĕп сывлăх сунатăп. Çырура чĕнÿсене запятойпа уйăраççĕ: Ан ÿпкелешсем, Сетнер, мĕншĕн çынна ÿпкелес? |
Предложени пуçламăшĕнчи чĕнĕве вăйлă туйăмпа каланă чухне ун хыççăн кăшкăру палли лартаççĕ, малалли сăмаха пысăкран пуçласа çыраççĕ: Хисеплĕ Атнер Петрович! Çуралнă кун ячĕпе Сире чун-чĕререн саламлатпăр. Кун пек чухне чĕнĕве уйрăм предложени тесе пăхмалла.