Теори материалӗсем
Обстоятельствăсем
Ĕç мĕнлелĕхне, вăхăтне, вырăнне, сăлтавне, тĕллевне кăтартакан кĕçĕн члена обстоятельство теççĕ. Обстоятельствăсем тĕрлĕ пуплев пайĕнчен пулаççĕ: 1) япала ятĕнчен: Марье кинемей театрта ĕçлет; 2) паллă ятĕнчен: Вăл хитре юрлать; 3) хисеп ятĕнчен: Эпĕ сана виççĕ каларăм; 4) местоименирен: Темшĕн чуна йывăр; 5) наречирен: Ванюш йысна Мускавран паян килчĕ. 6) евĕрлев сăмахĕнчен: Тарье инке чĕвĕл-чĕвĕл калаçать; 7) глаголăн сăпатсăр форминчен: Иван пичче хулана вĕренме кайрĕ. Обстоятельствăсем ытларах глагола ăнлантараççĕ, пахалăх пĕлтерĕшлĕ ытти сăмахсене те ăнлантарма пултараççĕ: Асатте тĕлĕнмелле илемлĕ сĕтел-пукан ăсталать Тĕлĕнмелле причасти, илемлĕ паллă ятне ăнлантарса уншăн обстоятельство пулать.) Обстоятельствăсем хăйсем ăнлантаракан сăмахпа вырăнĕ-йĕркипе те (тăрăшса вĕрен), аффикссемпе те (шкулта вĕрен), хыç сăмахсемпе те (уроксем хыççăн вĕрен) çыхăнаççĕ. Обстоятельствăсен пĕлтерĕшĕсем йышлă: 1) мĕнлелĕх обстоятельствисем: Йăмăк хитре (мĕнле?) ташлать; 2) вăхăт обстоятельствисем: Ыран (хăçан?) ăмăртăва хутшăнатăп; 3) вырăн обстоятельствисем: Кукка хулара (ăçта?) пурăнать; 4) пирке обстоятельствисем: Вăтаннипе (мĕншĕн?) хĕрелсе кайрăм; 5) тĕллев обстоятельствисем: Кружока ташлама (мĕн тĕллевпе?) çÿретĕп; 6) виçе обстоятельствисем: Çиччĕ (миçе?) виç те пĕрре (миçе?) кас. |
Обстоятельство дополненирен пĕлтерĕшĕпе тата ыйтăвĕсемпе уйрăлса тăрать. Падеж ыйтăвĕсенчи сăмахсем дополнени пулаççĕ, ыттисем пурте – обстоятельство ыйтăвĕсем. Пĕр формăри сăмахах падеж ыйтăвĕнче чух дополнени пулать (Пирĕн çĕр-шыв вăрмантан пуян. – Мĕнрен?), ытти ыйтусенче чух – обстоятельство (Кукаçи вăрмантан тухрĕ. – Ăçтан?)
Видео
