32§. Пурлă тата çуклă предложенисем

Теори материалӗсем

Пурлă тата çуклă предложенисем

Пурлă предложенисем çуклă предложенисенчен ятарлă грамматика мелĕсем çуккипе уйрăлса тăраççĕ: Шеркее ав ял халăхĕ çывăхрах курать. 

            Пирĕн пиччен лаша пур, Мана леçме ялан пур предложенире лексика мелĕ (пур сăмах) палăртать.

            Пĕр хирĕçлеве тепĕр хут хирĕçлени те предложение пурлă тăвать: Лăпкă тинĕс те хумсăр мар.         

 Çуклă предложенире çуклăха палартмалли ятарлă мелěсем пулаççě. Вěсен   5 ушкăнě пур: 1) глагол сказуемăй çумне хушăнакан -м, -ма(-ме), -мас(-мес) аффикссем; 2) ят сăмахран пулнă сказуемăй çумĕнче тăракан -сăр(-сĕр) аффикс; 3) сказуемăй çумĕнче кăна тăма тивĕçлĕ ан, мар, çук татăксем; 4) çук паллă ячĕ; 5) çук татăкпа ытти мелсен (çуклăх аффиксĕсен, ан, çук татăксен) пĕрлешĕвĕ.

К мелсем, тěпрен илсен, сказуемăй çумěнче тăмалла. Çуклăха вăйлатакан çук татăка предложени пуçламăшне лартаççě: Тимĕр Лариванĕсен лаша çук. Çук, эп аннене нихçан кÿрентерес çук. Çак условисене пăхăнса туман предложени йăнăш шутланать, калаканни е çыраканни вырăс чěлхи витěмне кěрсе ÿкнине пěлтерет: Пулас педагог вокалистсен тĕрлĕ конкурсĕнче пĕрре мар çěнтернě. Тěрěссипе … нумай хут çěнтернě е … пěрре кăна çěнтермен темелле.

         Сказуемăя каламасăр хăварнă пулсан – çуклăх татăкĕ ытти сăмахсем çумĕнче пулма пултарать: Хам тăрăх сивĕ шыв янă пекех туйăнчĕ çак сăмахсене илтсен. Ахальтен мар иккен.           

         Грамматика йăнăшě – пурлă предложение пăснипе те пулать:

 – Тухтăр, ман грипп пур-и? – Çапла. Танлаштарăр: – Тухтăр, ман грипп пур-и? Пур.

            Çапла сăмахпа хуравлама Çапла-и? ыйту парсан кăна юрать: – Ирпе ирех çывăрса тăратăн та Атăл хěрринче улттăра пулатăн. Çапла-и? – Çапла.

Видео

Ҫӗнӗ материал
2024.03.10 18:23
Ҫӗнӗ каҫӑпа паллашӑр: "Шурçамка" çинчен
2024.03.10 18:16
Ҫӗнӗ страница: Юхма Мишши
2024.03.10 18:00
Ҫӗнӗ хыпар вырнаҫтартӑмӑр: "Шкулта" журналăн çĕнĕ номерĕ
2024.02.18 18:22
2024.02.18 18:19
Ҫӗнӗ хыпар вырнаҫтартӑмӑр:
2024.01.24 22:08
Пирӗн порталта ҫӗнӗ файл: Сăмах майлашăвĕ, тест (docx)
2024.01.14 12:15
Ҫӗнӗ каҫӑпа паллашӑр: Урокăн план-конспекчĕ
2024.01.14 12:02
Видео хушӑнчӗ: Судра
2024.01.14 10:57
Ҫӗнӗ каҫӑпа паллашӑр: Спиридон Михайлов-Янтуш çинчен
2024.01.09 21:47
2024.01.09 21:04
Ҫӗнӗ каҫӑпа паллашӑр: Михаил Акимов çинчен
2024.01.08 19:48
2024.01.08 19:42