Теори материалӗсем
Деепричастисен пулăвĕ
Деепричастисем глагол тĕпĕ çумне -са(-се), -сан(-сен), -сассăн(-сессĕн), -а(-е), аффикссем хушăнса пулаççĕ: юрласа, итлесе, юрласан, итлесен, юрла-юрла, итле-итле. Хăш-пĕр деепричасти формисем танлаштаруллă степень аффиксне йышăнма пултараççĕ. Ун пек формăсем шутне -са(-се), -а(-е) аффикслă деепричастисем кĕреççĕ: каçăрăлсарах çÿрет, куларах пăхать. -са(-се), -сан(-сен), -сассăн(-сессĕн) аффикслă деепричастисем çуклă формăра пулма пултараççĕ. Çуклă форма аффиксĕ -ма(ме) яланах глагол тĕпĕ çумне хушăнать, ун хыççăн – деепричасти аффиксĕ: выля-ма-сăр, ĕçле-ме-сен, вĕрен-ме-сессĕн. Çуклă формăра аффикс -са(-се) мар, -сăр(-сĕр) пулать. Деепричастин çуклă формине В.И. Сергеев тĕпчевçĕ хăйĕн („Чăваш чĕлхин морфологи категорийĕсем. Таблицăсемпе меслет кăтартăвĕсем. Шупашкар, 1994. 36 с.) кĕнекинче инфинитивăн çуклăх категорийĕ тесе калани те пур. |
-сан(-сен) аффикслă деепричасти хутлă предложени тытăмĕнче çеç сказуемăй пулма пултарать: Хурăн çулçи сарăлсан килет вăрман илемĕ